آيا مي‌دانستيد كه بزرگ‌ترين درياچه دنيا در شمال ايران قرار دارد؟ اين درياچه پر از شگفتي‌هايي است كه ممكن است تا به حال چيزي در مورد آن‌ها نخوانده باشيد. براي همين در اين پست به معرفي حقايقي كه درباره درياي خزر وجود دارد مي‌پردازيم. درياي خزر، بزرگ‌ترين درياچه دنيا، بزرگ‌ترين پهنه آبي حصر شده در خشكي، يكي از شگفتي‌هاي منطقه خاورميانه است. اين درياچه خودكفا به هيچ درياي آزادي راه ندارد و از طريق كانال به درياي سياه متصل مي‌شود. درياي خزر، بزرگ‌ترين درياچه جهان، در شمال كشور ايران واقع‌شده است و از شمال به روسيه، از غرب به روسيه و جمهوري آذربايجان، از شرق به جمهوري تركمنستان و قزاقستان محدود مي‌شود. اين دريا در ميان خشكي محدود شده است و به‌صورت مستقيم با هيچ‌يك از آب‌هاي آزاد جهان ارتباط ندارد. در سال‌هاي اخير از طريق كانال رود ولگا-دن، خزر به درياي سياه متصل شده است. درياي خزر ۶۰۰ هزار ۳۸۴ كيلومتر مربع (يك‌چهارم مساحت ايران) وسعت دارد و طول آن برابر با ۱۲۰۵ تا ۱۲۸۰ كيلومتر است. پهناي بزرگ‌ترين درياچه دنيا، ۲۰۲ تا ۵۵۴ كيلومتر بوده و عريض‌ترين منطقه آن‌هم كمي بالاتر از سواحل جنوبي است. گودترين نقطه خزر در نزديكي سواحل ايران عمقي برابر با ۹۸۰ متر دارد كه حجم آب آن برابر با ۷۹۰ هزار كيلومتر مكعب است. خزر در ايران ۷۴۰ كيلومتر ساحل داشته و به‌ترتيب در كشورهاي آذربايجان ۱۸۹۴، روسيه ۸۱۵، قزاقستان ۸۰۰ و تركمنستان ۱۷۸۹ كيلومتر ساحل دارد. بدون شك درياي خزر نقش بسيار مهمي در منطقه و اقليم خشك ايران بازي مي‌كند و بستر بسيار مهمي براي انتقال انرژي است. سالانه ۶۰۰ هزار تن آبزي از آب‌هاي خزر صيد مي‌شود كه اين عدد قابل‌توجه در گردش مالي و اقتصاد منطقه نقش مهمي ايفا مي‌كند. در اين مطلب به سراغ حقايق جالب درباره درياي زيباي خزر، اولين گزينه براي گذراندن تعطيلات، رفته‌ايم. ۲۱ مرداد روز ملي درياي خزر نام‌گذاري شده است؛ حالا اين شما و اين ۲۱ حقيقت در مورد درياچه خزر كه احتمالا نمي‌دانستيد.: ۱. درياي خزر در گذشته‌هاي دور بخشي از درياي تتيس بود كه اقيانوس آرام را به اقيانوس اطلس متصل مي‌كرد. از ۶۰ ميليون سال پيش راه خزر به اقيانوس آرام و اقيانوس اطلس كم‌كم بسته شد. ۲. درياي طبرستان يكي از نام‌هايي است كه در منابع كهن از آن براي نام‌گذاري درياي خزر استفاده شده است. بر اساس اسناد تاريخ‌شناسان روسي در قرن دوازدهم اين دريا در نزد ايراني‌ها همچنان طبرستان ناميده مي‌شده است. ۳. از سال ۱۳۸۱ نام رسمي اين دريا در مكاتبات رسمي ايراني «درياي خزر» و در مكاتبات انگليسي، «درياي كاسپين» خوانده شد. ۴. كاسپين اصطلاحي است كه در زبان غربي و عبري براي خواندن درياي شمال ايران استفاده مي‌شود. كاسپي‌ها قومي سفيدپوست بودند كه از هزاره دوم پس از ميلاد تا عصر ساساني در منطقه درياي كاسپين يا خزر مي‌زيسته‌اند. ۵. كتاب مفقوده «خوتاي نامگ» قديمي‌ترين منبع مكتوبي است كه براي اولين بار نام درياي خزر در آن آورده شده است. در اين منبع براي نام‌گذاري اين دريا از نام «درياي گيلان» استفاده شده است. ۶. يكي ديگر از نام‌هاي كهن درياي شمال ايران، درياي تپورستان، تبرستان يا طبرستان است. بر اساس نوشته‌هاي «نوجين زيس» تاريخ‌نويس روسي، ايراني‌ها در قرن دوازده اين دريا را با چنين اسم‌هايي مي‌خواندند. در رابطه با درستي اين منبع شك و شبهه‌هاي زيادي وجود دارد و بسياري بر اين باور هستند كه اين نام‌گذاري تنها اشتباهي در ترجمه است. ۷. در اوستا از نام «فراخ كرت» براي نام‌گذاري درياي خزر استفاده شده است. فراخ به معني وسيع و كرت به معني بريده شده است. فراخ كرت چندين معني دارد كه درست‌ترين معني را مي‌توان زمين بزرگ تكه‌تكه شده دانست. ۸. در برخي از منابع مكتوب به اين موضوع اشاره شده كه خزرها قومي بودند كه بارها قصد تجاوز به مرزهاي ايران را داشتند، ولي پادشاهان ساساني دست آن را كوتاه كردند. ۹. عده‌اي بر اين باور هستند كه انتخاب نام خزر براي درياي شمال ايران، اشتباه است و در واقع خزرها قصد غصب اين سرزمين را داشته‌اند. ۱۱. درياي خزر بيش از ۴۰۰ گونه و ريزگونه ماهي را در خود جاي داده است. ۱۲. بيش از ۹۰ درصد صيد ماهي‌هاي خاوياري مختص درياي خزر است و بيشترين بخش صيدآن از سمت ايران صورت مي‌گيرد. ۱۳. در آب درياي خزر خبري از كوسه نيست، آب اين دريا در دسته آب‌هاي نيمه شور است و اين آبزي تنها در آب‌هاي شور زندگي مي‌كند. خزر بعد از خليج‌فارس و سيبري، از لحاظ ذخاير نفت و گاز موجود در ساحل و زير بستر مقام سوم را دارد. ۱۴. سطح درياي خزر ۲۶ تا ۲۸ متر پايين‌تر از سطح درياهاي آزاد است. ۱۵. در عهدنامه تركمانچاي حق داشتن نيروي دريايي در درياي خزر از ايراني‌ها گرفته شد، ولي دوباره در عهدنامه دوستي ايران و روسيه در سال ۱۳۰۰ اين حق ميان ايران و شوروي سابق به تساوي رسيد. ۱۶. تا سال ۱۹۹۸، قزاقستان و آذربايجان سهمي از درياي خزر نداشتند، ولي در اين سال ۲۷ درصد دريا سهم قزاقستان و ۱۸ درصد سهم آذربايجان شد. ايران و تركمنستان تاكنون نظام تقسيم درياي خزر را به رسميت نپذيرفته‌اند. ۱۷. حدود ۴ درصد از ذخاير نفت و گاز دنيا از درياي خزر به دست مي‌آيد. ۱۸. در سال ۱۹۹۴ آذربايجان قراردادي براي استخراج نفت درياي خزر با شركت‌هايي از روسيه، نروژ، انگليس، تركيه، عربستان و آمريكا بست. در نوامبر همان سال از ايران هم خواست تا به قرارداد بپيوندد، ولي آمريكا با اين بهانه كه نمي‌تواند با ايران معامله كند، اين قرارداد را لغو كرد. ۱۹. خزر منبع عظيمي از سوخت‌هاي هيدروكربني است كه بخش عمده برداشت اين زمينه متعلق به جمهوري آذربايجان است. ۲۰. بر اساس آمار گرفته شده در سال ۲۰۱۲ جمهوري آذربايجان روزانه ۸۹۰ بشكه نفت، روسيه ۶ هزار بشكه، قزاقستان ۳ هزار بشكه از درياي خزر استخراج مي‌كنند، در حالي كه استخراج ايران از اين دريا صفر است؛ دليل اصلي اين رويكرد، وجود خليج فارس در جنوب كشور بوده كه منبع بسيار عظيم و باارزشي است. ۲۱. سالانه ۱۲۲ هزار تن آلودگي ناشي از استخراج نفت وارد آب‌هاي خزر مي‌شود و اين موضوع به يكي از چالش‌هاي مهم زيست محيطي در كشورمان تبديل شده است. 
سه شنبه ۰۳ خرداد ۰۱ ۱۱:۲۶ ۳۲ بازديد
تا كنون نظري ثبت نشده است